Günümüz şartlarında üretilen neredeyse tüm araçlarda bulunan ve hayat kurtaran yardımcı koruma sistemi olan airbag, araçlarda çarpışma esnasında hava veya gaz dolmasıyla şişen, saniyenin 1/10’undan kısa sürede açılan bir güvenlik sistemidir.
Hava Yastığının Tarihi Nedir?
İlk kez savaş uçaklarında kullanılan hava yastığının tarihi 2. Dünya Savaşı’na kadar uzanmaktadır. Araçlara yönelik airbag (hava yastığı) çalışmalar ise 1950’li yıllarda yapılmıştır. Günümüzde hala kullanmakta olduğumuz airbag (hava yastığı) tipi 1980 yılında Mercedes Benz W216 S-Class ile kullanıma sunulmuştur. İlk yolcu hava yastığı kullanan otomotiv markası ise Porsche olmuştur.
Airbag Çalışma Sistemi Nasıldır?
Airbag çok hızlı gerçekleşen bir kimyasal reaksiyon sonucu gaz genleşmesiyle çalışır. Sodyum aside (NaN3) isimli bileşiğin çok hızlı bir şekilde tepkimesiyle çok fazla miktarda gaz oluşur bu sayede hava yastığı şişer.
Airbag (Hava Yastığı) Nasıl Açılır?
Önden çarpışmalarda; sürücü ön hava yastığı ve yolcu ön hava yastığı açılır.
Yandan çarpışmalarda ise; kaza tarafındaki ön hava yastığı ve kaza tarafındaki kafa hava yastığı açılır.
- Otomobil darbeye maruz kaldığında ani bir şekilde hız kaybeder.
- Ani değişen hızı elektronik sensörler fark eder.
- İvme ölçer sensörler darbenin şiddetini ölçer ve otomobil şiddetli bir kuvvetle karşılaştıysa airbag (hava yastığı) tetiklenir.
- Kimyasal patlayıcının ateşlenmesiyle hava yastığına hızla nitrojen ya da argon gazı doluyor.
- Çarpma/çarpışma ya da darbe olduktan yaklaşık 30-40 milisaniye sonra hava yastığı tamamen şişiyor.
- Çarpma sonrası hava yastığına dolan gaz, küçük delikler sayesinde tamamen boşaltılıyor.
Airbag (Hava Yastığı) Kaç Km Hızda Açılır?
Airbag belli bir hızın üzerinde devreye girecek standartlarda tasarlanmıştır. Avrupa standartlarında bu hız limiti 20-25 km/s, Amerika’da ise 15-20 km/s olarak düzenlenmiştir.
Airbag (Hava Yastığı) Araç İçerisinde Nerelerde Bulunmaktadır?
Sürücü yan hava yastığı direksiyon simidinin ortasında, yolcu yan hava yastığı ise ön panelin içinde bulunur.
Perde hava yastıkları, yan taraflardaki camların üzerine, tavan lambasının her iki tarafına monte edilmiştir.
Diz hava yastıkları, sürücü ve ön yolcunun bacak hizasında bulunur.
Direksiyon sütununda veya ön panelin alt kısmında gizlenir ve ön darbeler sırasında dağıtılır. Yolcu hava yastığı, gösterge tablosunun içinde bulunur.
Hava Yastığı Bulunan Araçlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- Sürücü koltuğu dik durumda olmalıdır.
- Sürücü direksiyona kesinlikle çok yakın oturmamalıdır, en az 25 cm mesafe olmalıdır.
- Direksiyonu tutarken 09:15 kuralına uyulmalıdır. Yani sol el saatte 9’u gösteren yerde, sağ el ise 3’ü gösteren yerde olmalıdır.
- Emniyet kemeri kesinlikle doğru şekilde takılı olmalıdır.
- Koltuk başlıkları, başınız ile aynı hizada olmalıdır.
Airbag (Hava Yastığı) ve Emniyet İlişkisi
Sürücüler arasında en merak edilen şeylerden biri de; emniyet kemeri takılı değilken, airbag (hava yastığı) sisteminin devreye girip girmeyeceği konusudur. Bu konuya birlikte açıklık getirebiliriz. Öncelikli olarak iki adet kavramımız var. PRS, “Primary Restraint System” yani “Öncelikli Önleme Sistemi” dir. Emniyet kemeri bu kavram içerisinde yer alır. SRS, “Supplementary Restraint System” yani “Destek Önleme Sistemi” dir. Hava yastığı bu kavram içerisinde yer alır.
Bu kavramlardan da anlayabileceğimiz gibi tek başına hava yastıklarından güvenlik beklemek çok büyük bir yanılgıdır. Emniyet kemerini takmadan kaza sırasında hava yastıklarına güveniyor olmak sürücü ve yolculara yarardan çok zarar sağlayabilmektedir. Çünkü emniyet kemeri sizi sabit tutacak bir güvenlik önlemidir. Eğer kemeriniz takılı değilse maruz kaldığınız darbe anında; airbag (hava yastığı)nın açılma hızı sizi şiddetli bir şekilde savurabilir ve savunmasız kalabilirsiniz. Yani kesinlikle airbag (hava yastığı)nın şişme anındaki şiddetine doğrudan maruz kalmamamız gerekmektedir.
Airbag Arızaları Nelerdir? Neden Arıza Işığı Yanar ve Nasıl Söndürülür?
Sürücüler hava yastığı sistemi ile alakalı zaman zaman arıza durumlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Bunlar farklı sebeplerden kaynaklanıyor olup, arıza ışığı yanıyor olabilir.Örnek verecek olursak;
- Sürücü ve yolcu koltuklarının altında bulunan sensör soketleri çıkmış, kopmuş ya da yıpranmış olabilir.
- Aracınız daha önce hava yastığı açacak şekilde kaza yapmış olabilir ve hava yastığı tam olarak onarılmamış olabilir.
- Airbag (hava yastığı) fişekleme direnci yüksek olabilir.
- Hava yastığı sargısındaki kablolarda kopukluk ya da yıpranma olabilir.
Airbag (Hava Yastığı) Arıza Işıkları Nasıl Söndürülür?
Serviste tüm onarımları yapıldığı halde yine de airbag (hava yastığı) arıza ışıkları yanıyorsa;
- Anahtarı kontağa takın ve “ON” konumuna getirin.
- Airbag ışığını takip edin, 7 saniye boyunca yanar ve ardından söner. Söndükten sonra hemen kontağı kapatın ve 3 saniye kadar bekleyin.
- Kontağı tekrar “ON” konumuna getirin ve aynı işlemi 2 kez tekrarlayın.
- Aracı çalıştırdığınızda airbag ışığı 7 saniye boyunca yanmalı ve ardından tamamen sönmelidir. Bu sayede airbag arıza ışığını sıfırlanmış olursunuz.
Airbag Ömrü Ne Kadardır?
Sürücüler arasında merak edilen ve tereddüt oluşturan sorulardan bir taneside, hava yastıklarının ömrü ne kadar sorusudur. Bu soru net olarak cevap taşımasa da, marka yetkilileri ve ürün uzmanları tarafından; 10 sene dolduğu takdirde, servislerde airbag kontrolü yapılmasını önermektedirler. Çünkü yaştan dolayı 10 seneyi aşmış araç airbaglari, açılmama, patlama-yırtılma, zamansız açılma gibi sorunlar çıkarabilmektedir.
Kontak Kapalıyken Airbag Açılır mı?
Hava yastıklarını düşündüğümüzde aklımıza kontak kapalıyken de devreye girebilirler mi sorusu mutlaka geliyor. Fakat her ne kadar emniyet kemeri takılı olmuş olsa bile, kontak kapalıyken airbagler açılmaz. Bunun sebebi kontak kapalı olduğu için, airbag beynine ya da darbe sensörüne elektrik gitmeyeceğidir.
