Bir dinamometre veya kısaca dyno, bir motorun veya diğer ana hareket ettiricinin torkunu ve devir hızını (RPM) aynı anda ölçen bir cihazdır. Böylece anlık güç hesaplanabilir ve genellikle dinamometrenin kendisi tarafından kW veya bhp şeklinde gösterilir. Böylelikle aracın motor durumu, güç aktarımı ve güç kayıplarının tespiti yapılır. Dyno testi ikinci el araç alım satımlarında, motorun durumunu anlayabilmek için yapılır.
Dyno Test Ölçüm Cihazı Nedir?
Dyno test ölçüm cihazı, yazılım ile ölçüm yapan, arabayı kavrayan silindirlere sahip bir ölçüm cihazıdır.
Tork Gücü Nasıl Hesaplanır?
Tork; motordaki itme kuvveti ya da dönme momentini hareket parçalarına iletmektir. Motorun şaftına bağlı olan tekerin bulunduğu düzenekte, kuvvetin motor şaftına olan uzunluk ile çarpımına eşit olmaktadır.
Motorun gücü ise; motorun torkunun açısal hızı ile çarpımına eşit olur. Motor gücü, motora uygulanan voltaj ile motorun çektiği akımın çarpım sonucuna eşittir.
Dyno Testi Nasıl Yapılır?
- İlk olarak testi yapacak kişi aracın güç aktarma sistemini kontrol etmelidir. Yani araban önden çekişli mi, arkadan itişli mi ya da 4×4 mü bu bilinmelidir.
- Sonrasında araba silindirlerin üstüne yerleştirilir.
- Silindir üzerindeyken arabaya normal yol şartlarında gidiyormuş hissiyatı için aracın ön bölümüne hava akım makinesi yerleştirilir. Bu hava akımı sayesinde aracın maksimum motor gücünde sıcaklığa maruz kalmaması adına, soğutulmasına ve normal koşullardaki gibi hava akımına maruz kalmasını sağlamaktadır.
- Test esnasında araç 250 km/s hıza kadar çıkmaktadır. Bu hızdayken aracın savrulmaması ve bir yere çarpmaması için kemerler ile bağlanmalıdır.
- Gerekli güvenlik önlemleri sonrasında ekspertiz yapan kişi aracın motorunu çalıştırır ve veriler test yazılımına aktarılır.
- Aracın motor performansı ve ivmeleri gibi verilerin farklı viteslerde denenmesi gerekmektedir. Arabanın tüm viteslerini deneyerek ekspertiz yapan kişi arabanın bütün viteslerini dener ve araç en yüksek hıza ulaşana kadar gaza basarak test eder.
- Tüm veriler test yazılımına aktarılır ve işlem tamamlanmış olur.
Dyno Test Ne İşe Yarar, Avantajları Nelerdir?
Dyno testi size aracınızın kaç kilometre hıza ulaşacağının ya da aracınızın kaç beygir olduğunu belirtmekten ziyade, kuvvetini, torkunu, sağlamlığını ölçer. Bunun yanında size pratik sebepler de sunar;
- Motorunuzun düzgün çalışmasına yardımcı olur; dinamometre doğru tork verilerine ulaşmanızı sağlar. Motor üzerinde yapılacak değişiklikler için kişiye temel bilgileri rahatlıkla sunabilmektesiniz. Temel bilgiler arasında;
- Emme manifoldu seçimi,
- Ateşlemede zamanlama ve ilerleme eğrisi,
- Motor başlıkları için birincil boru çapı ve uzunluğu,
- Karbüratör ara parçaları,
- Kam taşlama ve zamanlama,
- Karbüratör boyutu ve püskürtme.
- Bir motorun ilk çalıştırması için; motorun ilk çalışmasını dyno üzerinde yapmak avantajlı olacaktır. Üreticiler tarafından belirtilen motor alıştırma rutinleri kontrollü deneyim ile gerçekleştirilir.
- Egzoz gazının sıcaklığını öğrenmek için; Karbüratörü ayarlamak için egzoz gazı sıcaklıklarını bilmek, beygir gücü ve torku bilmekten çok daha önemli bir noktadır. Bu bilgi sayesinde büyük bir motor onarım masrafından kurtulabilirsiniz.
- Motorunuzun performansının yazılı kaydını almak için; motorunuzun performansı hakkında detaylı bilgilere sahip olacaksınız. Kişisel performans deneyimleri dyno testi ile belirlenerek ilerleyen dönemlerdeki ayarlamaları buna göre yapabilirsiniz.
Dyno Test Sonucu Ne İfade Eder?
Araç alım satım hususunda profesyonel bir anlayış ile ele alınarak gözden geçirilen dyno testi, motor beygir gücü, motor torku, ivmelenmesi, motor yorgunluğunun karşılaştırılması, vites kutusu ölçümü, vites geçişleri ve vuruntu tespitleri, yakıt beslemesi gibi önemli noktaların sonuçlarını ifade ederek; etkin bir performans testi sonuçlaması yapmaktadır.
Dyno testi ile şanzıman sağlığını ölçün
Dyno testi, powershift ve otomatik şanzımanların yanı sıra tork konvertörleri, hidrolik pompalar, motor, silindir valflerin kalitesini ölçmek için de kullanılır. Bir şanzımanın dyno testine tabi tutulması, yüklü ya da yüksüzken aracın tam gaz ve kapalı gaz kelebeklerinin yükseltilmesine ve vitesin küçültülmesinin izlenmesine, çıkış torkunun ölçülmesine, olası sızıntıların bulunmasına, gürültü ve titreşimlerin kontrol edilmesine, akışın, basıncın ve sıcaklığın kontrol edilmesine avantaj sağlar.
Dyno Testinde Yapılan Kontrollerin Bilgisayardan Çıkarılması İşlemi
Aracın dyno kontrolleri tamamlandıktan sonra uzman ekip, hava akım cihazını kaldırır, tüm bağlantıları söker ve aracı dyno test cihazından indirir. Dyno testi sırasında yapılan tüm işlemler bilgisayara aktarılır ve motor performans grafikleri, tork, güç, ivmelenme grafikleri, beygir gücü verileri, motorun yorgunluğuna bağlı olan direnç değerleri, güç aktarma organlarının durumu, güç kayıpları firma tarafından kağıda dökülür ve rapor olarak sunulur.
Şasi dyno testi nasıl yapılır?
Şasi dyno testi, tüm aktarma organlarını, aracın motoru tarafından sağlanan gücü ve torku, performansa ek olarak oluşacak gürültü veya güvenlik noktalarının, gerçek yol standartlarına uyum sağlamasını test ederek, gerekli raporlamaları sunar. Bu testte araç uygun güvenlik önlemleri ile emniyet kemerlerine bağlanarak, silindirler üzerinde simüle edilerek izlenir. Potansiyel olarak testin yolda yapılmaması zamandan ve yolda olabilecek kazalarda maliyetin önüne geçerek maddi tasarruf sağlayacaktır.
Dyno test türleri nelerdir?
Dinamometre testleri kendi aralarında, kontrol ettikleri düzeneklere ve oluşturdukları yük yöntemine göre sınıflandırılmaktadır.
1. Su freni
Emilen güçlü ısıtma suyu sayesinde, test edilen motor ya da araç üzerinde yük oluşturur. Sulu fren dinamometreleri 350 ile 100.000 HP arasında değişen seçenekleri sayesinde yüksek güçlü motor dinamometreleri için ideal bir türdür. Büyük içten yanmalı ve elektrikli motorlar için maliyeti en uygun bir dynodur.
2. Girdap akımı (EC) freni
Ec, elektrikle kontrol edilen ve hava soğutmalı bir frendir. Yükü oluşturma şekli, dönen bir diskte manyetik alan oluşturmaktır. Dönen disk sayesinde havada ya da suda dağılarak ısı üretimi gerçekleşir. Güç testi, daha düşük güç uygulamalarında emilim için EC frenlerini kullanarak, motor dinamometrelerini 250 HP’ye kadar derecelendirir.
3. Alternatif akım (AC) rejeneratif
AC dinamometreler yük oluşturur ve değişken frekanslı rejeneratif güç elektroniği aracılığı ile gücü elektrik şebekesine geri verir. AC dinamometresi (dynosu) araç yokuş aşağı inerken motordaki kuvveti simüle etme ya da emisyonun test döngülerinde geçici test modellerini kontrol etmedeki yeteneği ile hızlı geçici testlere izin verir. 10-5.000 HP arası değişen motor dinamometrelerinin yanı sıra geçici veya yol yüklü kontrolü gerektiren şasi dynolarında kullanılmaktadır.
Dyno testinin maliyeti nedir? Dyno testi ne kadara yapılır?
Alınan hizmet ve kuruma göre fiyat farklılığı gösterebilecek olan dyno test fiyatları için ortalama bir inceleme yapacak olursak;
Aracınızı 2WD ya da 4WD dinamometre cihazına bağlanarak tekerlek gücü, tekerlek torku, motor gücü, motor torku, kayıp güç ve kayıp tork değerleri için test ücreti ortalama 100-150 TL’dir.
Otomerkezi.net olarak tüm stoklarımızda ekspertiz ve kilometre garantisi sunuyoruz. Alacağınız tüm araçlar için bağımsız firmalara ekspertize götürebilmeniz için uzman bir danışman ile yönlendirerek, bize olan güveninize sahip çıkıyoruz. Sizlere önerebileceğimiz en önemli şey, son kullanıcı olarak dışarıdan alacağınız aracın motor-mekanik ve kaporta ekspertizine hakim olmanız. Keyifli sürüşler dileriz! 🙂
